Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

flammā (flammis)

  • 1 flamma

    пламя, огонь, flamma consumtus (1. 45 § 3 D. 9, 2. 1. 2 C. Th. 7, 18);

    flammis puniri (1. 6 § 1 C. Th. 7, 18);

    flammeus, пламенный: flammeis ignibus exuri (Coll. XV. 3 § 6).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > flamma

  • 2 abbrennen

    abbrennen, I) v. tr.deurere. – exurere (ausbrennen). – igni concremare (völlig verbrennen). – incendio delere (durch Brandstiftung vernichten). – II) v intr.: a) eig., von Sachen, deuri. exuri. – deflagrare. conflagrare (in Feuer aufgehen, auch mit dem Zus. incendio, bes. wenn das Feuer angelegt ist). – flammā (flammis) od. incendio absumi, consumi (durch Feuerflamme, Feuersbrunst verzehrt werden). – igni (ignibus) deleri (durch Feuer vernichtet werden). – incendio vastari (durch Feuersbrunstverheertwerden, von Städten etc.). – die Stadt brennt ganz ab, incendium urbem aufert: das Feuer ist abgebrannt und geht aus, consumptus ignis exstinguitur. – b) übtr., v. Pers., in bezug auf das Abbrennen des Hauses, domus alcis ardet, arsit. – in bezug auf das Abbrennen der Habe, *incendio omnia sua amittere. Abbrennen, das, deflagratio (das Aufgehen in Flammen).

    deutsch-lateinisches > abbrennen

  • 3 Feuer

    Feuer, I) eig.: ignis (jedes F., als Element, im tierischen Körper; auch Wachtfeuer, Feuersbrunst). – flamma (jedes auflodernde F., das helle Feuer, die Flamme). – ardor (die Glut, der Brand, das Feuer, die Flamme, am Himmel etc.). – scintillae (die aufsprühenden Funken, die aus einem Steine springen etc.). – incendium (das entzündete Feuer, der Brand, die Feuersbrunst). – im Feuer, flammā circumfusus (von der Flamme umgeben, umwogt). – Feuer schlagen, anschlagen, aufschlagen, machen, ignem excitare lapide percusso (mit Stahl u. Stein); lapidum conflictu od. tritu elicereignem. collisis lapidibusignem excutere (durch Zusammenschlagen od. Reiben zweier Steine Feuer erzeugen): das Feuer wieder anmachen, ignem reficere: Feuer anmachen, anzünden, ignem facere, accendere: Feuer (Wachtfeuer etc.) anmachen, ignes facere (z.B. in castris): F. an od. unter etwas legen, anlegen, in etw. werfen, ignem inferre, subdere, subicere alci rei (z.B. tectis); ignem inicere alci rei (z.B. vico, operibus); alqd incendere (anzünden, z.B. domum alcis): Feuer (eine Feuersbrunst) anlegen, incendium facere od. conflare od. excitare od. exsuscitare: das Feuer anlegen, initium incendii facere (eine Stadt etc. zuerst anzünden): das Feuer ist angelegt, incendium humanā fraude factum est; domus ardet non casu aliquo, sed iniectis ignibus (in einem Hause): in Feuer stehen, flammis correptum esse. igni occupatum esse (vom Feuer ergriffen sein); ardere (brennen, auch v. Himmel); flagrare (in hellen Flammen stehen, lichterloh brennen; beide mit incendio, wenn das Feuer angelegt ist): es schien alles in einem F. zu stehen, es schien alles ein F. zu sein, omnia velut continenti flammā ardere visa: mit od. durch F. verwüsten, urere; perurere: mit F. verwüsten u. verheeren, perurere popularique (z.B. agros late): durch od. mit F. und Schwert verwüsten, ferro atque igni, ferro ignique, ferro incendiisque vastare oder (ganz) pervastare; caede atque incendio vastare: durch F. u. Schwert verwüstet werden od. umkommen, ferro ignique od. flammā ferroque absumi: mit F. u. Schwert drohen, ferro flammāque od. ferro ignique minitari alci (z.B. huic urbi). – F. rufen, conclamare ignem od. incendium. – es bricht od. kommt F. (eine Feuersbrunst) aus, es entsteht F. (eine Feuersbrunst), suā sponte incendium oritur: es ist F. od. eine Feuersbrunst (ausgebrochen, ausgekommen, entstanden), ignis ortus od. coortus est (z.B. pluribus simul et iis diversis locis); incendium factum est: es ist F. (eine Feuersbrunst) bei jmd. (ausgekommen oder ausgebrochen), domus alcis ardet; in alcis fortunas incendium excitatum est (man hat jmds. Hab u. Gut in Brand gesteckt): das F. (die Feuersbrunst) ist bei jmd. ausgebrochen, incendium ortum est ex aedibus [895] alcis: es ist F. auf dem palatinischen Berge, domus ardet in Palatio. – nachlässig mit dem F. umgehen, neglegenter ignes apud se habere. – F. fangen, v. Schwamm etc., scintillas excipere; v. Gebäuden = in F. geraten, aufgehen, igni od. flammis comprehendi. flammis corripi. igni occupari (vom F. ergriffen werden; im Zshg. auch bl. comprehendi); ignem od. flammas concipere. ignem comprehendere (Feuer fangen, angehen); ardere od. flagrare coepisse (anfangen in Flammen, in hellen Flammen zu stehen, mit dem Zus. incendio, wenn das Feuer angelegt ist); deflagrare od. conflagrare flammis od. incendio (verbrennen, abbrennen, mit inc., wenn das F. angelegt ist); flammis absumi (von den Flammen verzehrt werden): leicht F. fangen, ignis esse capacissimum; facilem esse ad exardescendum: Feuer fangend, s. feuerfangend. – in Feuer u. Flammen (in vollen Flammen) aufgehen, inflammari incendique. – das F. ergreift etw., ignis od. flamma comprehendit od. corripit alqd. – dem F. (den Flammen) entgehen, effugere ex incendio; inviolatum manere (unverletzt bleiben). – Sprichw., zwischen zwei Feuer geraten, lupum auribus tenere (Suet. Tib. 25); poni inter duo pericula (s. Sen. contr. 1, 1, 6: positus inter duo pericula, quid faciam?). – ein gebranntes Kind scheut das Feuer, cui dolet meminit (Cic. Mur. 42).

    II) uneig.: 1) das Funkeln, der Glanz: ignis (z.B. der Augen). – ardor (die Glut, das Blitzen, der feurige Blick, der Augen, des Mienenspiels, oculorum, vultuum). – vis (das Kräftige, der kräftige Blick der Augen). – vigor (das Lebhafte, der lebhafte Ausdruck, der Augen, des Mienenspiels, z.B. acerrimusvigoroculorum).

    2) Hitze, Heftigkeit: ardor (z.B. des Kriegs, der Leidenschaften, der Liebe etc.). – incendium (der Leidenschaften, auch des Kriegs, immer aber mit dem Nebenbegr. des Verderbens). – animi (der feurige Mut); verb. alcis animi atque impetus (jmds. Feuer u. Ungestüm). – in F. u. Flammen setzen, vehementius incendere alcis animum; incensum dare alqm: in F. u. Flammen geraten, iracundiā inflammari, exardescere; über etw., iracunde ferre alqd od. mit Akk. u. Infin.: vom F. der Liebe verzehrt werden; amoris flammā conflagrare.

    3) geistige Kraft u. Lebhaftigkeit: vis. – vigor (die Frische, Lebhaftigkeit). – spiritus (das einer Sache inwohnende Leben, z.B. der Rede). – impetus (innerer Drang, z.B. oratoris, orationis: u. divinus [des Dichters]). – calor (die Wärme, der Eifer, der uns inwohnt od. mit dem man etwas tut od. mit dem etwas geschieht, z.B. poëticus). – ardor (große Lebhaftigkeit. Glut, z.B. dicentis: u. iuvenilis: u. aetatis [der Jugend]: u. animi od. mentis). – natürliches F. und Munterkeit, quaedam animi incitatio atque alacritas naturaliter innata: F. in der Rede zeigen, acrem esse in dicendo: in F. geraten, v. Dichter, assurgere: in F. geraten sein, mente incensum, inflammatum esse: ohne F., languidus (matt); frigidus (frostig, kalt).

    deutsch-lateinisches > Feuer

  • 4 cremo

    cremo, āvī, ātum, āre (viell. zu carbo), verbrennen, oft m. Abl. igni, incendio, flammis u. dgl., a) übh.: α) v. Feuer, cremantia fulmina, Plin. – u. teils m. sächl. Objj., ut (wie) rapax ignis innumeras trabes cremat, Ov., ignis ubi ingentes silvas ardore cremarat montibus in altis, Lucr.: im Passiv, omnem ornatum flammā crepitante cremari, Verg.: quae (spinosae herbae) leni tepore cremantur, Ov.: ardenti lucernae admotum digitum cremandum praebuit, Val. Max. – teils m. pers. Objj., num incensa cremavit Troia viros? Verg.: incensa super (über ihnen) villa omnes cremavit, Tac. – β) v. Menschen, teils m. sächl. Objj., cr. vetera arma, Curt.: frontem positasque faenilibus herbas, Ov.: libellos, Suet.: Graecos libros, Val. Max.: libros in comitio igne facto in conspectu populi, Liv.: naves, quae inutiles videntur, Curt.: purgamenta ceparum in cinerem, Plin.: robur (zB. cremati roboris cinis), Plin.: devecta sarmenta, Verg.: spolia de hostibus incendio, Curt.: tabulam (ein Gemälde), Plin.: interiorem tunicam, Val. Max. – teils mit pers. Objj., se ac liberos coniugesque incendio cr., Curt.: cremati cimices (als Heilmittel), Plin. – mit Prädik.-Acc., cr. alqm vivum, Curt. u. Val. Max.: vivos se cremari iubent, Curt.: Alcibiades vivus in cubiculo, in quo dormiebat, crematus est, Iustin.: cochleae vivae crematae, Plin.

    b) v. Niederbrennen eines Gebäudes, einer Stadt usw., in Brand stecken, verbrennen, einäschern, cr. templum, Plin.: caelestia tecta, terras (v. Phaëthon), Ov.: urbem cr. et diruere, Liv.: cremata patria (v. Troja), Liv.: cremata Ilios, Hor. – facibus cr. regalia tecta, Ov.: Neronis principis incendia, quibus urbem cremaverat, Plin.: equites praemisit, ut... ignem, quo barbari cremaverant vicos, exstinguerent, Curt.

    c) vom Verbrennen als Todesstrafe, damnatum poenam sequi oportebat, ut igni cremaretur, Caes.: m. ob u. Akk., Atellanae poëtam ob ambigui ioci versiculum mediā Amphitheatri arenā igni cremavit, Suet.

    d) v. Verbrennen der Leiche u. anderer Gegenstände bei der Leichenfeier, α) v. Feuer: rogus iste cremet mea viscera, Ov.: des tua succensae membra cremanda pyrae, Ov.: qui scimus, an hāc flammā Cn. Pompeius cremetur? Val. Max.: alii ut eodem rogo cremarentur manserunt, Liv.: se super corpus fratris prostratum communibus flammis (rogi) cremandum tradidit, Val. Max. – β) v. Menschen: corpus alcis, Cic. u.a.: cadaver alcis, Suet.: mortuos cremare aut fodere, Mela: corpora condere (potius) quam cremare e more Aegyptio, Tac.: mortuorum corpora cremare potius quam terrā obruere, Iustin.: servos et clientes iustis funeribus confectis unā cr., Caes.: vestem, odores aliaque funerum sollemnia, Tac. – m. Ang. wo? lectum defuncti in Capitolini Iovis cella, Suet.: corpus interfectoris super reliquias mariti, Iustin. – m. Ang.womit? wodurch? aedificii incendio mortuum (Alcibiadem), Nep.: Sulla primus e patriciis Corneliis igni voluit cremari, Cic.: cr. caput (occisi Cn. Pompeii) plurimis et pretiosissimis odoribus, Val. Max.: corpora clarorum virorum certis lignis, Tac.: iuxta rogum sarmentis aliis nudus crematus est, Plin. – m. Ang. wie? zB. cr. alqm haud pretiose, Curt.: alqm honorate (zB. quo honoratius cremaretur, inici ei suum paludamentum iussit), Val. Max.: cr. corpus alcis publico funere, Suet.: alqm humili sepulturā, Cic.: cetera (corpora) nec numero nec honore, ungezählt und ohne Ehre, Verg. – m. Ang. mit wem? cum mortuis cremare ac defodere apta viventibus, Mela: cremari cum coniuge (Gatten), Val. Max.: unā cum liberis, coniugibus cunctāque gazā regiā cremari, Auct. b. Afr.

    e) v. Verbrennen des Opfers, cr. igni vitulos, Ov.: caesarum boum fibras de more cr., Ov.: congesta cr. turea dona, dapes, fuso crateres olivo, Verg. – m. Dat. (wem? = wem zu Ehren?), spolia hostium coniecta in acervum Iovi Victori cremavit, Liv.: postero die arma lecta conici in acervum iussit, sacrumque id Vulcano cremavit, Liv. – / Parag. Infin. cremarier, *Enn. scen. 291 Bothe (Vahlen2 cremitari).

    lateinisch-deutsches > cremo

  • 5 cremo

    cremo, āvī, ātum, āre (viell. zu carbo), verbrennen, oft m. Abl. igni, incendio, flammis u. dgl., a) übh.: α) v. Feuer, cremantia fulmina, Plin. – u. teils m. sächl. Objj., ut (wie) rapax ignis innumeras trabes cremat, Ov., ignis ubi ingentes silvas ardore cremarat montibus in altis, Lucr.: im Passiv, omnem ornatum flammā crepitante cremari, Verg.: quae (spinosae herbae) leni tepore cremantur, Ov.: ardenti lucernae admotum digitum cremandum praebuit, Val. Max. – teils m. pers. Objj., num incensa cremavit Troia viros? Verg.: incensa super (über ihnen) villa omnes cremavit, Tac. – β) v. Menschen, teils m. sächl. Objj., cr. vetera arma, Curt.: frontem positasque faenilibus herbas, Ov.: libellos, Suet.: Graecos libros, Val. Max.: libros in comitio igne facto in conspectu populi, Liv.: naves, quae inutiles videntur, Curt.: purgamenta ceparum in cinerem, Plin.: robur (zB. cremati roboris cinis), Plin.: devecta sarmenta, Verg.: spolia de hostibus incendio, Curt.: tabulam (ein Gemälde), Plin.: interiorem tunicam, Val. Max. – teils mit pers. Objj., se ac liberos coniugesque incendio cr., Curt.: cremati cimices (als Heilmittel), Plin. – mit Prädik.-Acc., cr. alqm vivum, Curt. u. Val. Max.: vivos se cremari iubent, Curt.: Alcibiades vivus in cubiculo, in quo dormiebat, crematus est, Iustin.: cochleae vivae crematae, Plin.
    b) v. Niederbrennen eines Gebäudes, einer Stadt
    ————
    usw., in Brand stecken, verbrennen, einäschern, cr. templum, Plin.: caelestia tecta, terras (v. Phaëthon), Ov.: urbem cr. et diruere, Liv.: cremata patria (v. Troja), Liv.: cremata Ilios, Hor. – facibus cr. regalia tecta, Ov.: Neronis principis incendia, quibus urbem cremaverat, Plin.: equites praemisit, ut... ignem, quo barbari cremaverant vicos, exstinguerent, Curt.
    c) vom Verbrennen als Todesstrafe, damnatum poenam sequi oportebat, ut igni cremaretur, Caes.: m. ob u. Akk., Atellanae poëtam ob ambigui ioci versiculum mediā Amphitheatri arenā igni cremavit, Suet.
    d) v. Verbrennen der Leiche u. anderer Gegenstände bei der Leichenfeier, α) v. Feuer: rogus iste cremet mea viscera, Ov.: des tua succensae membra cremanda pyrae, Ov.: qui scimus, an hāc flammā Cn. Pompeius cremetur? Val. Max.: alii ut eodem rogo cremarentur manserunt, Liv.: se super corpus fratris prostratum communibus flammis (rogi) cremandum tradidit, Val. Max. – β) v. Menschen: corpus alcis, Cic. u.a.: cadaver alcis, Suet.: mortuos cremare aut fodere, Mela: corpora condere (potius) quam cremare e more Aegyptio, Tac.: mortuorum corpora cremare potius quam terrā obruere, Iustin.: servos et clientes iustis funeribus confectis unā cr., Caes.: vestem, odores aliaque funerum sollemnia, Tac. – m. Ang. wo? lectum defuncti in Capitolini Iovis cella, Suet.: corpus interfectoris super reliquias mariti, Iustin. – m. Ang.
    ————
    womit? wodurch? aedificii incendio mortuum (Alcibiadem), Nep.: Sulla primus e patriciis Corneliis igni voluit cremari, Cic.: cr. caput (occisi Cn. Pompeii) plurimis et pretiosissimis odoribus, Val. Max.: corpora clarorum virorum certis lignis, Tac.: iuxta rogum sarmentis aliis nudus crematus est, Plin. – m. Ang. wie? zB. cr. alqm haud pretiose, Curt.: alqm honorate (zB. quo honoratius cremaretur, inici ei suum paludamentum iussit), Val. Max.: cr. corpus alcis publico funere, Suet.: alqm humili sepulturā, Cic.: cetera (corpora) nec numero nec honore, ungezählt und ohne Ehre, Verg. – m. Ang. mit wem? cum mortuis cremare ac defodere apta viventibus, Mela: cremari cum coniuge (Gatten), Val. Max.: unā cum liberis, coniugibus cunctāque gazā regiā cremari, Auct. b. Afr.
    e) v. Verbrennen des Opfers, cr. igni vitulos, Ov.: caesarum boum fibras de more cr., Ov.: congesta cr. turea dona, dapes, fuso crateres olivo, Verg. – m. Dat. (wem? = wem zu Ehren?), spolia hostium coniecta in acervum Iovi Victori cremavit, Liv.: postero die arma lecta conici in acervum iussit, sacrumque id Vulcano cremavit, Liv. – Parag. Infin. cremarier, *Enn. scen. 291 Bothe (Vahlen2 cremitari).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cremo

  • 6 torreo

    torreo, torrui, tostum ( part. gen. plur. torrentum, Stat. Th. 2, 6; Claud. III. Cons. Hon. 46; abl. torrenti, Sen. Brev. Vit. 9, 2), 2, v. a. [Sanscr. tarsh, to thirst; Gr. tersomai, to become dry; Germ. Durst.; Engl. thirst], to dry a thing by heat, to parch, roast, bake, scorch, burn, etc. (syn. frigo):

    fruges receptas Et torrere parant flammis et frangere saxo,

    Verg. A. 1, 179; Ov. M. 14; 273:

    aristas sole novo,

    Verg. A. 7, 720:

    pisces sole,

    Plin. 7, 2, 2, § 30:

    apes mortuas sole verno,

    id. 11, 20, 22, § 69:

    uvam in tegulis,

    id. 14, 9, 11, § 84 et saep.; Plaut. Cas. 2, 5, 2:

    etiamsi in Phalaridis tauro inclusus succensis ignibus torrebatur,

    Cic. Pis. 18, 42: e quibus (terrae cingulis) medium illum et maximum solis ardore torreri, id. Rep. 6, 20, 21:

    cum undique flamma torrerentur,

    Caes. B. G. 5, 43:

    montes quos torret Atabulus,

    Hor. S. 1, 5, 78; cf.:

    torrentia agros sidera,

    id. C. 3, 1, 31: tosti alti stant parietes, i. e. consumed, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 116 Vahl.):

    carmina flammā,

    Tib. 1, 9, 50:

    tostos en aspice crines,

    Ov. M. 2, 283:

    in veribus exta,

    to roast, Verg. G. 2, 396:

    aliquid in igne,

    Ov. F. 2, 578:

    artus subjecto igni,

    id. M. 1, 229:

    carnem,

    id. ib. 12, 155 et saep.—Of fever heat, to dry up:

    at mihi (vae miserae) torrentur febribus artus,

    Ov. H. 21, 169:

    febris viscera ipsa torrens,

    Sen. Ep. 14, 6; Juv. 9, 17.—Of thirst:

    et Canis arenti torreat arva siti,

    Tib. 1, 4, 42.—Of the heat of love:

    si torrere jecur quaeris idoneum (Venus),

    Hor. C. 4, 1, 12; cf.:

    correptus saevo Veneris torrebar aëno,

    Prop. 3 (4). 24, 13:

    torret amor Cyri Lycorida,

    Hor. C. 1, 33, 6:

    me torret face mutuā Calais,

    id. ib. 3, 9, 13:

    me amor Glycerae,

    id. ib. 3, 19, 28:

    femineus pectora torret amor,

    Ov. Am. 3, 2, 40.—
    * II.
    Transf., of cold, to nip, pinch (cf. uro and aduro): frigore torret, Varr. ap. Non. 452, 11. — Hence, torrens, entis, P. a., in a neutr. sense, burning, hot, inflamed.
    A.
    Lit. (rare):

    terra torrens aestu,

    Col. 4, 19, 3:

    miles torrens meridiano sole,

    Liv. 44, 38, 9:

    Sirius,

    Verg. G. 4, 425:

    flammae,

    id. A. 6, 550.— Comp.: Sirius torrentior, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 20.— Sup.:

    torrentissimus axis,

    Stat. S. 3, 1, 52.—
    B.
    Transf., of streams, rushing, roaring, boiling, impetuous, rapid, etc. (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    fluvii,

    Varr. R. R. 1, 12, 3:

    flumina,

    Verg. E. 7, 52:

    Nilus toto gurgite,

    Val. Fl. 4, 409; cf.:

    fluvius Novanus solstitiis torrens,

    Plin. 2, 103, 106, § 229; 3, 4, 5, § 33:

    aqua,

    Verg. A. 10, 603:

    unda,

    id. G. 2, 451:

    torrentes rapidique cursus amnium,

    Just. 44, 1, 7; 4, 1, 9:

    impetus (aquae),

    Sen. Ep. 23, 8:

    sanguis,

    Luc. 2, 220; cf.

    fatum,

    id. 7, 505.— Comp.:

    Padus torrentior,

    Plin. 3, 16, 20, § 117.— Sup.:

    Asopos torrentissimus,

    Stat. Th. 7, 316.—Hence,
    b.
    Subst.: torrens, entis, m., a torrent:

    cum fertur quasi torrens oratio,

    Cic. Fin. 2, 1, 3; Liv. 33, 18, 12; 35, 28, 8:

    rapidus montano flumine torrens Sternit agros,

    Verg. A. 2, 305:

    fragosus,

    id. ib. 7, 567; Ov. R. Am. 651:

    tumidus,

    id. Am. 1, 7, 43; Sen. Theb. 71; Juv. 6, 319; Luc. 7, 637.—Prov.:

    numquam direxit bracchia contra torrentem,

    Juv. 4, 90. —
    2.
    Transf.:

    armorum et virorum,

    Sil. 12, 189:

    umbrarum,

    id. 13, 760; cf.

    fortunae,

    Flor. 2, 7, 1.—
    3.
    Trop., of speech:

    torrens dicentis oratio,

    Quint. 3, 8, 60; so,

    oratio,

    Plin. 26, 3, 7, § 12:

    copia dicendi,

    Juv. 10, 9; Val. Fl. 4, 261.— Comp.:

    sermo Promptus et Isaeo torrentior,

    Juv. 3, 74.—Of an orator:

    quem (Demosthenem) mirabantur Athenae Torrentem,

    Juv. 10, 128.—
    b.
    Subst.:

    se inani verborum torrenti dare,

    a stream of words, Quint. 10, 7, 23; cf.:

    quo torrente, quo impetu,

    Tac. Or. 24.—
    * Adv.: torrenter (acc. to B.), violently, impetuously:

    torrentius amne Hiberno,

    Claud. Rapt. Pros. 2, 198.

    Lewis & Short latin dictionary > torreo

  • 7 torreo

    torruī, tostum, torrēre
    1) сушить, подсушивать, поджаривать ( fruges flammis V)
    2) жарить, печь ( exta in verubus V)
    3) жечь, сжигать ( carmina flammā Tib)
    4) томить, мучить ( amor pectora torret O)

    Латинско-русский словарь > torreo

  • 8 vinco

    vīcī, victum, ere
    1) одерживать победу, побеждать, быть победителем, одолевать (bello Galliam Cs; in certamine L; omnia vincit Amor V)
    qui vicerunt (vincerant) Cs, L (= vincentes) — победители
    et v. et vinci luctuosum rei publicae fore putavi C — я полагал, что как победить, так и быть побеждённым окажется плачевным для Рима
    2) одерживать верх, получать превосходство (преобладание) (vincit imitationem veritas C)
    vincite, si ita vultis Csпусть будет по-вашему
    negatum vincor, ut credam H я — вынужден поверить тому, что отрицал
    3) успешно доказать, воочию показать ( aliquid verbis V)
    vince Oppianicum bonum virum fuisse C — докажи, что Оппианик был честным человеком
    4) превзойти (aliquem eloquentiā C; beluas morum immanitate C)
    vir nulli victus resolvere muros ariĕte Sil — муж, непревзойдённый в искусстве разрушать стены тараном
    6) выигрывать (quinquaginta milia v. Su)
    7)
    а) преодолеть, побороть (difficultates Hirt; medicinā vinci fata non possunt Q)
    б) подавлять (iram Just; naturam C)
    v. aequora Hпокорять моря
    v. saecula Vпережить века
    silentium v. T, QCнарушить молчание
    aliquid flammā v. V — варить что-л. на огне
    metalla fornacibus v. Tплавить руду в горнах
    vinci somno L (sopore O) — быть охваченным сном
    vetustatis injuriā victus Pt — пришедший в ветхость, обветшавший
    vinci a voluptate C — поддаться наслаждению, не устоять перед соблазном
    8) растрогать, смягчить (aliquem precibus L; longo tempore victus O)

    Латинско-русский словарь > vinco

  • 9 conflagro

    cōn-flagro, āvī, ātum, āre, I) intr. auflodern, ganz in Flammen aufgehen, verbrennen, A) eig., v. Lebl.: classis praedonum incendio conflagrabat, Cic.: iisdem flammis Carthaginem, quibus castra conflagrassent, absumi sineret, Liv.: Tullus Hostilius fulmine ictus cum tota domo conflagravit, Val. Max.: bildl., v. Pers., c. flammā amoris, Cic.: incendio invidiae, Cic.; vgl. no. B. – Partiz. medial, urbs acerbissimo incendio conflagrata, Cornif. rhet. 4, 12: Orientis regiones Phaëthontis ruinā conflagratae, Apul. de mund. 34. – B) übtr., v. Pers., c. invidiā, ein Opfer des Hasses werden, Cic. u.a. (s. Fabri Liv. 22, 35, 3): invidiā alcis, ein Opfer des Hasses, den man (das Volk) gegen jmd. hegt, werden, Cic.: invidiā istius furtorum, durch dessen gehässige Räubereien vollends unglücklich werden, Cic.: nocendi acerbitate conflagrans, bis zur Leidenschaft schadenfroh, Amm. – II) tr. verbrennen, Semelen (v. Jupiter), Hyg. fab. 179: vestem paelici suae datam unā cum ipsa et tota domo conflagrari fecit, Schol. Hor. epod. 5, 24.

    lateinisch-deutsches > conflagro

  • 10 exsisto

    ex-sisto (existo), stitī (titī), ere, I) intr. heraus-, hervortreten, A) im allg., heraus-, hervortreten, -kommen, -gehen, -tauchen, ans Tageslicht treten, zum Vorschein kommen, sich erheben, auftreten, aufstehen, auftauchen, a) v. leb. Wesen, absol., Cic. u.a.: de terra, Cic.: ex arvis, Cic.: ab ara, Cic.: ab inferis, Cic.: speluncā, Cic.: mediā alvo, Ov.: bes. als milit. t. t., heraus-, hervor-, losbrechen, plötzlich sich erheben, absol., Auct. b. Afr. u. Curt.: e latebris, Liv.: ex collibus primis, Auct. b. Afr.: terrā, Curt. – b) v. lebl. Subjj., absol., bes. v. Wasser, Quellen, Flüssen, Liv., Ov. u. Curt.: ab aede Iunonis ex arce, hervorschallen (v. einer Stimme), Cic.: sub ipsis flammis (v. Blutbächen), Curt.: inter aures (v. einem Horn), Caes.: liquidas in auras (v. der Saat), Lucr. – B) prägn., entstehend hervortreten, -hervorgehen, zum Vorschein kommen, auftreten, auftauchen, eintreten, sich zeigen, entstehen, werden, im Perf. auch = vorhanden sein, stattfinden, sein, 1) eig.: a) v. leb. Wesen: ex stirpe quadam (im Bilde), Cic.: stercore de taetro (v. Würmern), Lucr.: terris (v. Tieren), Lucr. – b) v. lebl. Subjj., inter coagmenta lapidum ex pavimento (v. einem Baum), Caes.: in statuae capite (v. einem Kranz), Cic. – 2) übtr.: a) m. einfachem Subj.: α) v. Pers.: ut tyranni exsisterent, Cic.: ut exsistat ex rege dominus, Cic.: reliqua vendita, quibus domini non exstitere (vorhanden waren), Liv. – β) v. Zuständen, v. phys., eo anno exsistit eadem positio caeli siderumque, quae etc., Cic.: intolerabilis aestus exsistit, Curt.: ubi acrior flatus exsistit, Curt.: magna repente in ipsis operibus flamma exstitit, Hirt. b. G.: v. polit. Zuständen, ne qua repentina vis in civitate exsisteret, Nep.: exsistit motus, Caes., tumultus, Suet., externum bellum, Liv.: v. a. Zuständen u. Verhältnissen, ex luxuria exsistit avaritia, Cic.: exsistit autem hoc loco quaestio subdifficilis, Cic.: talem exsistere eloquentiam, Cic.: in qua (animi parte) irarum exsistit ardor, Cic.: dictis captivorum fides exstitit (die Auss. der G. bestätigten sich), Liv.: promisso fides exstitit, was er versprochen, hielt er auch, Curt. – b) m. Prädik.-Nom.: ego huic causae patronus (als V.) exstiti, Cic.: in praetura novarum tabularum auctor exstitit, Vell.: magnus hic vir exstitit (hat sich groß gezeigt), Nep.: tam civilis erga quosdam amicos exstitit, Eutr.: eo magis timeo, ne in eum exsistam crudelior, Cic.: v. Lebl., omnium in litteris studiorum antiquissima musice exstitit, Quint.: quae in principum vita egregia exstiterunt, Eutr.: m. folg. Partiz. Präs. als Prädik., exstiterat quidam Scribonianum se ferens (der sich ausgab für Skr.), Tac. – c) mit folg. qui u. Konj., deinde alius exsistet, qui etc., Cic.: solum qui piacula exigeret exstitisse, Iustin. – d) m. folg. ut u. Konj. od. m. folg. Acc. u. Infin. = logisch hervorgehen, folgen, ex quo exsistet, ut de nihilo quippiam fiat, Cic.: exsistit illud, multa esse probabilia, quae etc., Cic. – II) tr. hervortreten lassen, suum sibi exsistendo principium, Augustin. de civ. dei 14, 13. p. 33, 29 D.2

    lateinisch-deutsches > exsisto

  • 11 flammipotens

    flammipotēns, potentis (flamma u. potens), feuermächtig = im Feuer aushaltend, Scaevola, Dracont. carm. de deo 3, 386. – / Arnob. 3, 21 jetzt flammis potens.

    lateinisch-deutsches > flammipotens

  • 12 Feuertod

    Feuertod, poena, quā alqs igni crem atur (als Strafe). – mors igni oder flammā alci illata (das Umkommen in den Flammen bei Feuersbrünsten etc.). – Ost reicht auch im Zshg. schon rogus (der Scheiterhaufen, als Strafe) hin. – zum F. verurteilen, *ad rogum damnare: den F. sterben, igni cremari; igni necari; rogum ascendere (den Scheiterhaufen besteigen [und dort verbrannt werden]); freiwillig, flammis circumventum exanimari: den F. sterben lassen, igni necare.

    deutsch-lateinisches > Feuertod

  • 13 conflagro

    cōn-flagro, āvī, ātum, āre, I) intr. auflodern, ganz in Flammen aufgehen, verbrennen, A) eig., v. Lebl.: classis praedonum incendio conflagrabat, Cic.: iisdem flammis Carthaginem, quibus castra conflagrassent, absumi sineret, Liv.: Tullus Hostilius fulmine ictus cum tota domo conflagravit, Val. Max.: bildl., v. Pers., c. flammā amoris, Cic.: incendio invidiae, Cic.; vgl. no. B. – Partiz. medial, urbs acerbissimo incendio conflagrata, Cornif. rhet. 4, 12: Orientis regiones Phaëthontis ruinā conflagratae, Apul. de mund. 34. – B) übtr., v. Pers., c. invidiā, ein Opfer des Hasses werden, Cic. u.a. (s. Fabri Liv. 22, 35, 3): invidiā alcis, ein Opfer des Hasses, den man (das Volk) gegen jmd. hegt, werden, Cic.: invidiā istius furtorum, durch dessen gehässige Räubereien vollends unglücklich werden, Cic.: nocendi acerbitate conflagrans, bis zur Leidenschaft schadenfroh, Amm. – II) tr. verbrennen, Semelen (v. Jupiter), Hyg. fab. 179: vestem paelici suae datam unā cum ipsa et tota domo conflagrari fecit, Schol. Hor. epod. 5, 24.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > conflagro

  • 14 exsisto

    ex-sisto (existo), stitī (titī), ere, I) intr. heraus-, hervortreten, A) im allg., heraus-, hervortreten, -kommen, -gehen, -tauchen, ans Tageslicht treten, zum Vorschein kommen, sich erheben, auftreten, aufstehen, auftauchen, a) v. leb. Wesen, absol., Cic. u.a.: de terra, Cic.: ex arvis, Cic.: ab ara, Cic.: ab inferis, Cic.: speluncā, Cic.: mediā alvo, Ov.: bes. als milit. t. t., heraus-, hervor-, losbrechen, plötzlich sich erheben, absol., Auct. b. Afr. u. Curt.: e latebris, Liv.: ex collibus primis, Auct. b. Afr.: terrā, Curt. – b) v. lebl. Subjj., absol., bes. v. Wasser, Quellen, Flüssen, Liv., Ov. u. Curt.: ab aede Iunonis ex arce, hervorschallen (v. einer Stimme), Cic.: sub ipsis flammis (v. Blutbächen), Curt.: inter aures (v. einem Horn), Caes.: liquidas in auras (v. der Saat), Lucr. – B) prägn., entstehend hervortreten, -hervorgehen, zum Vorschein kommen, auftreten, auftauchen, eintreten, sich zeigen, entstehen, werden, im Perf. auch = vorhanden sein, stattfinden, sein, 1) eig.: a) v. leb. Wesen: ex stirpe quadam (im Bilde), Cic.: stercore de taetro (v. Würmern), Lucr.: terris (v. Tieren), Lucr. – b) v. lebl. Subjj., inter coagmenta lapidum ex pavimento (v. einem Baum), Caes.: in statuae capite (v. einem Kranz), Cic. – 2) übtr.: a) m. einfachem Subj.: α) v. Pers.: ut tyranni exsisterent, Cic.: ut exsistat ex rege dominus, Cic.: reliqua vendi-
    ————
    ta, quibus domini non exstitere (vorhanden waren), Liv. – β) v. Zuständen, v. phys., eo anno exsistit eadem positio caeli siderumque, quae etc., Cic.: intolerabilis aestus exsistit, Curt.: ubi acrior flatus exsistit, Curt.: magna repente in ipsis operibus flamma exstitit, Hirt. b. G.: v. polit. Zuständen, ne qua repentina vis in civitate exsisteret, Nep.: exsistit motus, Caes., tumultus, Suet., externum bellum, Liv.: v. a. Zuständen u. Verhältnissen, ex luxuria exsistit avaritia, Cic.: exsistit autem hoc loco quaestio subdifficilis, Cic.: talem exsistere eloquentiam, Cic.: in qua (animi parte) irarum exsistit ardor, Cic.: dictis captivorum fides exstitit (die Auss. der G. bestätigten sich), Liv.: promisso fides exstitit, was er versprochen, hielt er auch, Curt. – b) m. Prädik.-Nom.: ego huic causae patronus (als V.) exstiti, Cic.: in praetura novarum tabularum auctor exstitit, Vell.: magnus hic vir exstitit (hat sich groß gezeigt), Nep.: tam civilis erga quosdam amicos exstitit, Eutr.: eo magis timeo, ne in eum exsistam crudelior, Cic.: v. Lebl., omnium in litteris studiorum antiquissima musice exstitit, Quint.: quae in principum vita egregia exstiterunt, Eutr.: m. folg. Partiz. Präs. als Prädik., exstiterat quidam Scribonianum se ferens (der sich ausgab für Skr.), Tac. – c) mit folg. qui u. Konj., deinde alius exsistet, qui etc., Cic.: solum qui piacula exigeret exstitisse, Iustin. – d) m. folg. ut u. Konj. od. m. folg. Acc.
    ————
    u. Infin. = logisch hervorgehen, folgen, ex quo exsistet, ut de nihilo quippiam fiat, Cic.: exsistit illud, multa esse probabilia, quae etc., Cic. – II) tr. hervortreten lassen, suum sibi exsistendo principium, Augustin. de civ. dei 14, 13. p. 33, 29 D.2

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > exsisto

  • 15 flammipotens

    flammipotēns, potentis (flamma u. potens), feuermächtig = im Feuer aushaltend, Scaevola, Dracont. carm. de deo 3, 386. – Arnob. 3, 21 jetzt flammis potens.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > flammipotens

  • 16 consumo

    con-sūmo, sumpsi, sumptum, 3 ( perf. sync. consumpsti, Prop. 1, 3, 37; inf. consumpse, Lucr. 1, 234), v. a., to take wholly or completely, i. e.,
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (post-Aug. and rare):

    vasti surgunt immensis torquibus orbes, tergaque consumunt pelagus,

    take up, completely cover, Manil. 5, 584:

    tela omnia solus pectore consumo,

    Sil. 5, 640; cf.:

    clipeo tela,

    id. 10, 129:

    jugulo ensem,

    Stat. Th. 10, 813:

    ferrum pectore,

    id. ib. 12, 745; cf. id. Achill. 2, 205; Dig. 26, 7, 54.—
    B.
    In partic., of food, to eat, consume, devour (class.):

    agri multa efferunt quae vel statim consumantur vel mandentur condita vetustati,

    Cic. N. D. 2, 60, 151:

    frumenta,

    Caes. B. G. 6, 43; cf. id. ib. 7, 17;

    7, 77: fruges,

    Hor. Ep. 1, 2, 27:

    vitiatum (aprum),

    id. S. 2, 2, 92:

    angues,

    Cic. N. D. 1, 36, 101:

    draconem,

    Suet. Tib. 72:

    mensas accisis dapibus,

    Verg. A. 7, 125 al. —
    II.
    Transf.
    1.
    In gen., to consume, devour, waste, squander, annihilate, destroy, bring to naught, kill.
    a.
    Of inanimate things:

    faciat quod lubet: Sumat, consumat, perdat,

    Ter. Heaut. 3, 1, 56; cf. Sall. C. 12, 2:

    patrimonium per luxuriam,

    Cic. Rosc. Am. 2, 6:

    bona paterna,

    Quint. 3, 11, 13; 3, 11, 16:

    omnem materiam,

    Ov. M. 8, 876: omne id aurum in ludos, Liv. 39, 5, 9; Val. Max. 3, 1, 1 fin.; cf. 2. b infra:

    omnes fortunas sociorum,

    Caes. B. G. 1, 11; cf.:

    omnes opes et spes privatas meas,

    Sall. H. Fragm. 2, 96, 2 Dietsch:

    omnia flammā,

    Caes. B. C. 2, 14; cf.:

    aedes incendio,

    Liv. 25, 7, 6:

    domum incendio,

    Suet. Calig. 59:

    consumpturis viscera mea flammis,

    Quint. 6, prooem. §

    3: viscera fero morsu,

    Ov. M. 4, 113:

    anulum usu,

    id. P. 4, 10, 5; cf.:

    ferrum rubigine,

    to eat, consume, Curt. 7, 8, 15.—Of time, to spend, pass:

    horas multas saepe suavissimo sermone,

    Cic. Fam. 11, 27, 5:

    dicendo tempus,

    id. Verr. 2, 2, 39, § 96:

    diem altercatione,

    id. Fam. 1, 2, 1; id. Univ. 1 fin.; id. Fam. 7, 1, 1:

    annua tempora,

    Lucr. 5, 618:

    consumitur vigiliis reliqua pars noctis,

    Caes. B. G. 5, 31; id. B. C. 2, 23:

    magnam partem diei,

    id. B. G. 5, 9 fin.:

    omne tempus,

    Liv. 29, 33, 9; 24, 14, 10:

    dies decem in his rebus,

    Caes. B. G. 5, 11:

    in eo studio aetatem,

    Cic. Off. 1, 1, 2:

    tota nox in exinaniendā nave consumitur,

    id. Verr. 2, 5, 25, § 64; Caes. B. C. 2, 23, 1:

    multos dies per dubitationem,

    Sall. J. 62, 9; cf. Tac. H. 4, 43 fin.:

    omne tempus circa Medeam,

    id. Or. 3:

    continuum biduum epulando potandoque,

    Suet. Tib. 42: precando Tempora cum blandis verbis, to waste or lose time and words in supplications, Ov. M. 2, 575:

    multis diebus et laboribus consumptis,

    Sall. J. 93, 1:

    ubi longa meae consumpsti tempora noctis?

    Prop. 1, 3, 37.—Of strength, feeling, voice, etc.:

    in quo tanta commoveri actio non posset, si esset consumpta superiore motu et exhausta,

    Cic. de Or. 3, 26, 103:

    adfectus,

    Quint. 2, 13, 13; 4, 2, 120:

    spiritus,

    id. 11, 3, 53:

    vocem instans metus,

    Tac. H. 1, 42:

    ignominiam,

    id. ib. 3, 24:

    gratiam rei nimiā captatione,

    Quint. 8, 6, 51:

    vires ipsā subtilitate,

    id. 12, 2, 13:

    bona ingenii,

    id. 12, 5, 2; 3, 11, 23; cf. Sall. J. 25, 11.— Poet.: cum mare, cum terras consumpserit, aëra tentet, i. e.- seek a refuge therein in vain, Ov. H. 6, 161.—
    b.
    Of living beings.
    (α).
    To destroy, kill:

    si me vis aliqua morbi aut natura ipsa consumpsisset,

    Cic. Planc. 37, 90; cf.:

    quos fortuna belli consumpserat,

    Sall. H. 1, 41, 5 Dietsch:

    tantum exercitum fame,

    Caes. B. G. 7, 20 fin.; so,

    siti,

    Hirt. B. G. 8, 41 fin.:

    acie,

    Vell. 2, 52, 5:

    morte,

    Tib. 1, 3, 55:

    morbo,

    Nep. Reg. 2, 1:

    senio et maerore,

    Liv. 40, 54, 1 al. —Facete:

    garrulus hunc consumet,

    Hor. S. 1, 9, 33.—
    (β).
    Rarely, to waste, weaken, enervate:

    inediā et purgationibus et vi ipsius morbi consumptus es,

    Cic. Fam. 16, 10, 1; cf. Ov. M. 9, 663;

    and consumpta membra senectā,

    id. ib. 14, 148.—
    2.
    In partic.
    a.
    To divide, make an exhaustive division of (very rare):

    inventio in sex partis consumitur,

    Auct. Her. 1, 3, 4.—
    b.
    Aliquid in aliquā re, rar. in aliquid or absol. (in Cic. only with in and abl.; cf. Madv. ad Cic. Fin. 5, 19, 53), to bestow upon something, to use, employ, spend upon or about something.
    (α).
    In aliquā re:

    pecuniam in agrorum emptionibus,

    to lay out, invest, Cic. Agr. 1, 5, 14:

    aurum in monumento,

    id. ib. 1, 4, 12; Nep. Timoth. 1, 2:

    studium in virorum fortium factis memoriae prodendis,

    Cic. Fam. 6, 12, 5; cf.:

    in armis plurimum studii,

    Nep. Epam. 2, 5:

    tantum laboris in rebus falsis,

    Quint. 12, 11, 15:

    curam in re unā,

    Hor. S. 2, 4, 48:

    ingenium in musicis,

    Cic. Fin. 5, 19, 50; cf. id. Phil. 5, 18, 49; id. Sest. 13, 31; Quint. 1, 2, 11.—
    (β).
    In aliquid (cf. the Gr. analiskein eis ti):

    tota in dulces consument ubera natos,

    Verg. G. 3, 178; Prop. 4 (5), 6, 55:

    umorem in arbusta,

    Sen. Q. N. 3, 11, 3:

    bona paterna in opera publica,

    Quint. 3, 11, 13:

    pecuniam in monumentum,

    Dig. 35, 1, 40 fin.
    (γ).
    Absol.:

    si quid consili Habet, ut consumat nunc, quom nil obsint doli,

    use up, exhaust, Ter. And. 1, 1, 133.

    Lewis & Short latin dictionary > consumo

  • 17 eripio

    ē-rĭpĭo, ĭpŭi, eptum, 3, v. a. [rapio], to snatch, tear, or pull out; to snatch away, take away (freq. and class.; cf.: capio, prehendo, sumo, demo, adimo, rapio, furor).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    tibias ex ore,

    Plaut. Stich. 5, 4, 36; cf.:

    bolum e faucibus,

    Ter. Heaut. 4, 2, 6:

    hirundines ex nido,

    Plaut. Rud. 3, 4, 67; 3, 1, 8: ex manibus alicujus, Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 1; Cic. Verr. 2, 1, 4, § 9:

    torrem ab igne,

    Ov. M. 8, 457:

    ensem vaginā,

    Verg. A. 4, 579 et saep.: aliena bona, Plaut. Pers. 1, 2, 11; so,

    vela, armamenta, copias,

    Caes. B. G. 3, 14, 7; 6, 30, 2; 7, 54, 3:

    nubem,

    Verg. A. 2, 606:

    purgamenta hortorum,

    to carry away, Tac. A. 11, 32 fin. et saep.:

    aliquem, etc.,

    to deliver, set free, Plaut. Men. 5, 8, 3; 5; Caes. B. C. 3, 110, 4; Liv. 2, 54 al.; cf.:

    aliquem e manibus hostium,

    Caes. B. G. 1, 53, 6; Liv. 5, 51; 41, 14:

    Abydenos ex obsidione,

    id. 31, 16:

    aliquem ex periculo,

    Caes. B. G. 4, 12, 5; cf.:

    istum fortuna ex illo periculo eripuit,

    Cic. Verr. 2, 1, 28, § 71:

    aliquem ex vinculis,

    Curt. 4, 14, 22: aliquem ex miseriis, Crassus ap. Cic. de Or. 1, 52:

    aliquem ex media morte,

    Cic. Verr. 2, 5, 6; cf.:

    filium a morte,

    id. Div. 2, 10:

    praedam de manibus,

    id. Cat. 2, 1, 2:

    istum de vestra severitate,

    id. Verr. 2, 5, 67;

    but: ex severitate alicujus,

    id. ib. 2, 3, 36, §

    83: aliquem malis,

    Verg. A. 6, 365 al.:

    erepto ex equo C. Flaminio,

    Liv. 23, 45:

    oculum alicui,

    Plaut. Men. 5, 7, 22; Ter. Ad. 3, 2, 20:

    gladium isti,

    Plaut. Cas. 3, 5, 7:

    classem Caesari,

    Caes. B. C. 3, 111, 4 al.:

    concubinam militi,

    Plaut. Mil. 3, 2, 2:

    aliquem (aliquam) alicui,

    id. Merc. 5, 4, 12; id. Rud. 3, 4, 7; Ter. Ad. prol. 8; 2, 2, 30; Cic. Lael. 27, 102 al.—Less freq.:

    aliquem ab aliquo,

    Ter. Ad. 3, 2, 30; id. Eun. 4, 6, 1; 14; so,

    ereptis ab eo duabus legionibus,

    Caes. B. C. 1, 2, 3:

    a Trisensibus plus lucri,

    Cic. Verr. 2, 3, 38, § 86; 2, 1, 10, § 27. —
    b.
    With se, to take one's self off, to flee, escape:

    per eos, ne causam diceret, se eripuit,

    Caes. B. G. 1, 4, 2:

    se latebris,

    id. ib. 6, 43 fin.; cf.:

    se ex manibus militum,

    id. ib. 7, 46 fin.:

    se ab illa miseria,

    Cic. Fam. 9, 13, 1:

    se ex pugna,

    id. Mur. 16, 34; id. Verr. 2, 3, 60, § 140; id. Sest. 24, 53:

    se sequentibus,

    Liv. 29, 32:

    se hosti fugā,

    Curt. 5, 13:

    se flammā,

    Cic. Brut. 23, 90:

    se leto,

    Verg. A. 2, 134:

    se flammis,

    id. ib. 2, 289:

    se morae,

    Hor. C. 3, 29, 5:

    se servituti,

    Sen. Ep. 80, 4:

    rebus humanis se,

    id. de Prov. 8, 12 et saep.—With adv.:

    eas inde,

    Plaut. Rud. 3, 1, 8.—
    c.
    Prov.:

    Lupo agnum eripere, for something difficult or impossible,

    Plaut. Poen. 3, 5, 31.—
    B.
    Pregn.: eripi, to be snatched away by death, to die suddenly (not before the Aug. per.):

    fatis erepta,

    Ov. M. 1, 358:

    primis conjux ereptus in annis,

    Val. Fl. 3, 316; cf.:

    in flore aetatis ereptus rebus humanis,

    Curt. 10, 5, 10.—Rarely act.:

    lux ereptura eum vitā,

    Amm. 30, 5, 18; cf. 30, 5, 10.
    II.
    Trop., to take away, snatch away:

    responsiones omnes hoc verbo,

    Plaut. Most. 3, 1, 63; cf.:

    orationem alicui ex ore,

    id. Merc. 1, 2, 64:

    primam vocem ab ore loquentis,

    Verg. A. 7, 119:

    alicui jus suum,

    Plaut. Rud. 3, 4, 6:

    libertatem (hostis),

    id. Capt. 2, 2, 61; cf. Cic. Rep. 1, 17:

    potestatem hominis omnino aspiciendi (opp. suppeditare omnium rerum abundantiam),

    id. Lael. 23, 87; cf. Caes. B. C. 1, 3, 5:

    omnem usum navium,

    id. B. G. 3, 14, 7:

    semestre imperium,

    id. B. C. 1, 9, 2; cf.:

    tetrarchiam alicui,

    Cic. Div. 2, 37, 79:

    mihi dolorem,

    id. Att. 9, 6, 5:

    alicui errorem,

    id. ib. 10, 4, 6; cf. id. Tusc. 4, 31; id. Off. 2, 3, 10; Just. 6, 3, 12:

    alicui timorem,

    Cic. Cat. 1, 7 fin.; id. Att. 1, 16, 8:

    lucem,

    id. Ac. 2, 10; 32 fin.; id. N. D. 1, 3, 6 et saep.:

    alicui pudicitiam,

    Quint. 5, 11, 15;

    but: virginis pudorem,

    Amm. 15, 7, 5; cf.:

    caelumque diemque Teucrorum ex oculis,

    Verg. A. 1, 88; and:

    prospectum oculis,

    id. ib. 8, 254:

    tempora certa modosque,

    Hor. S. 1, 4, 57:

    jocos, venerem, etc. (anni),

    id. Ep. 2, 2, 56:

    vatibus omnem fidem,

    Ov. M. 15, 283: fugam, poet. for se fuga, or for the simple rapere fugam, to flee, Verg. A. 2, 619.— Poet.: eripiunt flammae noctem, i. c. light up the night, Sil. 11, 281:

    eripuere oculos aurae,

    id. 9, 501:

    se fluvius retro eripit,

    turns back, id. 9, 238.— Poet., with an object clause:

    posse loqui eripitur,

    Ov. M. 2, 483:

    illis eriperes verbis mihi, sidera caeli Lucere,

    i. e. to persuade me that not, Tib. 1, 9, 35.—With quin: vix tamen eripiam, velis quin, etc., I shall scarcely hinder you from, etc., Hor. S. 2, 2, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > eripio

  • 18 focus

    fŏcus, i, m. [root bha-, to be bright, Gr. pha- (cf. for, fari), strengthened, fac-, fax, facies, etc., Corss. Ausspr. 1, 423, who refers even facio to this root].
    I.
    A fire-place, hearth (syn.: clibanus, furnus, fornax, caminus): Varro focos ait dictos, quod foveat ignes, nam ignis ipsa flamma est: quicquid autem ignem fovet, focus vocatur, seu ara sit seu quid aliud, in quo ignis fovetur, Varr. ap. Isid. Orig. 20, 10, 1:

    at focus a flammis, et quod fovet omnia, dictus,

    Ov. F. 6, 301; Paul. ex Fest. p. 85 Müll.; Serv. Verg. A. 12, 118; Plaut. Aul. prol. 7; Plin. 19, 1, 4, § 19:

    dum meus assiduo luceat igne focus,

    Tib. 1, 1, 6:

    jam dudum splendet focus,

    Hor. Ep. 1, 5, 7:

    ligna super foco Large reponens,

    id. C. 1, 9, 5:

    Curio ad focum sedenti magnum auri pondus Samnites, cum attulissent,

    Cic. de Sen. 16, 55; cf. id. Fragm. ap. Non. 522, 28 (Rep. 3, 28 ed. Mos.);

    68, 17: ad focum angues nundinari solent,

    Cic. Div. 2, 31, 66:

    exstruere lignis focum,

    to pile on wood, Hor. Epod. 2, 43.— Poet. of a funeral-pile, Verg. A. 11, 212; of an altar, Prop. 2, 19 (3, 12), 14; 4, 5, 64 (5, 5, 66 M.); Tib. 1, 2, 82; Ov. M. 4, 753 al.—On the hearths of Roman houses were placed, in little niches, the household gods (Lares), and for them a fire was kept up:

    haec imponentur in foco nostro Lari,

    Plaut. Aul. 2, 8, 16; cf.:

    focus Larium, quo familia convenit,

    Plin. 28, 20, 81, § 267.—Hence,
    B.
    Transf.: focus, like our hearth, serves to denote the house or family:

    domi focique fac vicissim ut memineris,

    Ter. Eun. 4, 7, 45; cf.:

    nudum ejicit domo atque focis patriis disque penatibus praecipitem Sextum exturbat,

    Cic. Rosc. Am. 8, 23:

    agellus, quem tu fastidis, habitatum quinque focis,

    by five houses, families, Hor. Ep. 1, 14, 2.—Esp. freq.: arae et foci, pro aris et focis pugnare, to signify one's dearest possessions; v. ara. —
    II.
    A fire-pan, coal-pan, brazier:

    panem in foco caldo sub testu coquito leniter,

    Cato, R. R. 75; 76, 2; Sen. Ep. 78 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > focus

  • 19 lustro

    1.
    lustro, āvi, ātum, 1, v. a. [2. lustrum], to purify by means of a propitiatory offering (syn.: procuro, expio).
    I.
    Lit.:

    agrum lustrare sic oportet. Impera suovetaurilia circumagi, etc.,

    Cato, R. R. 141:

    in lustranda colonia ab eo, qui eam deduceret,

    Cic. Div. 1, 45, 102:

    ibi instructum exercitum omnem suovetaurilibus lustravit,

    Liv. 1, 44; 40, 6:

    tunc vitula innumeros lustrabat caesa juvencos,

    Tib. 1, 1, 25 (31 Müll.):

    aliquem taedis,

    id. 1, 2, 61:

    terque senem flammā, ter aquā, ter sulphure lustrat,

    Ov. M. 7, 261; cf. Verg. A. 6, 231:

    lustramurque Iovi votisque incendimus aras,

    we purify ourselves, id. ib. 3, 279:

    se centum lustrare ovis,

    Juv. 6, 518:

    lustrari,

    id. 2, 157: non inveniatur in te, qui lustret filium tuum aut filiam tuam, nec divinus, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 1, 1.—
    II.
    Transf., because, at the lustral sacrifice, the priest went around the person or object purified; hence,
    A.
    To go around, encircle:

    regem choreis,

    Verg. A. 10, 224.—
    B.
    To go round, wander over, traverse:

    Pythagoras et Aegyptum lustravit et Persarum Magos adiit,

    Cic. Fin. 5, 29, 87: latitudinem lustrans signiferi orbis, id. N. D. 2, 20, 53; so id. Univ. 9:

    et salis Ausonii lustrandum navibus aequor,

    Verg. A. 3, 385:

    pede barbaro Lustrata Rhodope,

    Hor. C. 3, 25, 11:

    lustrati montes,

    Plin. 6, 27, 31, § 129:

    nulla meis frustra lustrantur compita plantis,

    Prop. 3, 15, 3:

    lustravitque fuga mediam gladiator harenam,

    Juv. 2, 14, 4:

    spatium,

    id. 6, 582.—
    C.
    Military term, to review:

    exercitum lustravi apud Iconium,

    Cic. Att. 5, 20, 2; Hirt. B. G. 8, 52; cf.:

    inclusas animas superumque ad lumen ituras Lustrabat,

    Verg. A. 6, 681.—
    D.
    To review, survey, observe, examine ( poet.):

    et totum lustrabat lumine corpus,

    Verg. A. 8, 153:

    respicio et quae sit me circum copia lustro,

    id. ib. 2, 564:

    alicujus vestigia,

    id. ib. 11, 763; Tac. A. 15, 26; Petr. Sat. 11; Sil. 15, 787.—
    2.
    Trop., to review, consider:

    omnia ratione animoque,

    Cic. Off. 1, 17, 57.—
    E.
    (Of the sun, moon, etc.) To illuminate, make bright:

    postera Phoebeā lustrabat lampade terras Aurora,

    Verg. A. 4, 6; 7, 148:

    sol, obliquo terras et caelum lumine lustrans,

    Lucr. 5, 693; 5, 79:

    mundi magnum templum Sol et luna suo lustrantes lumine,

    id. 5, 1437; 6, 737:

    Sol, qui terrarum flammis opera omnia lustras,

    Verg. A. 4, 607.
    2.
    lustro, ōnis, m., i. q. vagus, wanderer, vagabond, Naev. in Lex. Vatic. tom. 8, p. 313; cf.

    Klussman,

    Naev. p. 232, and Com. Rel. v. 118 sq. Rib.

    Lewis & Short latin dictionary > lustro

  • 20 vinco

    vinco, vīci, victum, 3, v. a. and n. [perh. causat. of root ik-; Gr. eikô, to yield; but cf. per-vicax; v. Curt. Gr. Etym. p. 106], to conquer, overcome, get the better of, defeat, subdue, vanquish, be victorious, etc. (syn.: supero, debello).
    I.
    Lit.
    A.
    In war or battle:

    jus esse belli, ut qui vicissent, iis, quos vicissent, quemadmodum vellent, imperarent, etc.,

    Caes. B. G. 1, 36:

    Carthaginienses navalibus pugnis,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    Galliam bello,

    Caes. B. G. 1, 34 fin.:

    non virtute neque in acie vicisse Romanos,

    id. ib. 7, 29:

    id vi et virtute militum victum atque expugnatum oppidum est,

    Plaut. Am. 1, 1, 36:

    vicimus vi feroces,

    id. ib. 1, 1, 82: aio te, Aeacida, Romanos vincere posse, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 186 Vahl.): sicut fortis equus, spatio qui saepe supremo Vicit Olympia, Enn. ap. Cic. Sen. 5, 14 (Ann. v. 442 ib.): aliquando [p. 1992] ut vincat, ludit assidue aleam, Poët. ap. Suet. Aug. 70 fin.:

    L. milia,

    to win at play, August. ib. 71.—
    B.
    In a lawsuit, etc., to be successful, to gain:

    vincere judicio,

    Cic. Rosc. Com. 18, 53:

    quem tu horum nil refelles, vincam scilicet,

    Ter. Phorm. 1, 2, 82; Hor. S. 1, 2, 134:

    causam suam,

    to win, Ov. H. 16, 76.— Pass.:

    factum est: ventum est: vincimur,

    Ter. Phorm. 1, 2, 85.—
    C.
    In other relations, to win, prevail, be successful, gain, overcome:

    sponsione,

    Cic. Quint. 27, 84:

    sponsionem,

    id. Caecin. 31, 91:

    vicit iter durum pietas,

    controlled, made easy, Verg. A. 6, 688; cf. Mart. 5, 23, 5; Claud. Cons. Hon. 46:

    labor omnia vicit,

    Verg. G. 1, 145; cf.

    difficultates, Auct. B. G. 8, 21: virgam,

    to win, Verg. A. 6, 148:

    vicit tamen in Senatu pars illa, quae, etc.,

    Sall. J. 16, 1:

    factione respectuque rerum privatarum... Appius vicit,

    Liv. 2, 30, 2:

    cum in senatu vicisset sententia, quae, etc.,

    id. 2, 4: Othonem vincas volo, to outbid (in an auction), Cic. Att. 13, 29, 2; 13, 33, 2.—To defeat as a candidate for office:

    competitorem in suffragiis,

    Quint. 7, 1, 29.—
    D.
    Transf., of inanimate subjects.
    1.
    To overcome, overwhelm, prevail over, etc.:

    (naves) neu turbine venti Vincantur,

    Verg. A. 9, 92:

    victa ratis,

    Ov. Tr. 1, 4, 12:

    flammam gurgitibus,

    id. Am. 3, 6, 42:

    noctem flammis,

    Verg. A. 1, 727:

    vincunt aequora navitae,

    prevail against, get the better of, Hor. C. 3, 24, 41:

    victaque concessit prisca moneta novae,

    Ov. F. 1, 222:

    quernaque glans victa est utiliore cibo,

    id. ib. 1, 676:

    corpora victa sopore,

    id. ib. 1, 422; cf.:

    blanda quies furtim victis obrepsit ocellis,

    id. ib. 3, 19:

    hi casses (linei) vel ferri aciem vincunt,

    Plin. 19, 1, 2, § 11:

    campum turbā vincente,

    overflowing, Sil. 6, 390.—
    2.
    To outlast, survive:

    (aesculus) Multa virum volvens durando saecula vincit,

    Verg. G. 2, 295:

    vivendo mea fata,

    id. A. 11, 160.—
    3.
    To surmount, scale:

    aëra (sagittae),

    Verg. G. 2, 123; cf.:

    montes ascensu,

    Claud. III. Cons. Hon. 46.—
    4.
    To reduce, change, etc.;

    of cooking: nec viscera quisquam... potest vincere flammā,

    Verg. G. 3, 560:

    cochleas undis calefactas et prope victas,

    Ser. Samm. Med. 319.—Of smelting ores:

    metallorum primitiae nullis fornacibus victae,

    Tac. H. 4, 53.—Of melting snow:

    nive, quae zephyro victa tepente fluit,

    Ov. F. 2, 220.—

    Of digestion: pervigilio quidem praecipue vincuntur cibi,

    Plin. 11, 53, 118, § 283.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to prevail, be superior; to convince, refute, constrain, overcome, etc.:

    argumentis vincit,

    Plaut. Am. 1, 1, 267:

    naturam studio,

    Caes. B. G. 6, 43:

    vincit ipsa rerum publicarum natura saepe rationem,

    Cic. Rep. 2, 33, 57; cf. id. ib. 3, 8, 13: si subitam et fortuitam orationem commentatio et cogitatio facile vincit;

    hanc ipsam profecto assidua ac diligens scriptura superabit,

    id. de Or. 1, 33, 150:

    sapientis animus vincetur et expugnabitur?

    id. Par. 4, 1, 27:

    animum,

    Plaut. Trin. 2, 2, 29:

    non est consentaneum, qui invictum se a labore praestiterit, vinci a voluptate,

    Cic. Off. 1, 20, 68:

    labascit, victu'st, uno verbo, quam cito!

    Ter. Eun. 1, 2, 98:

    eludet, ubi te victum senserit,

    id. ib. 1, 1, 10:

    illius stultitiā victa ex urbe tu migres?

    id. Hec. 4, 2, 13:

    adulescentulus saepe eadem audiendo victus est,

    id. Heaut. 1, 1, 62:

    peccavi, fateor, vincor,

    id. ib. 4, 1, 31:

    victus patris precibus lacrimisque,

    Liv. 23, 8, 4:

    divūm pater victus tuis vocibus,

    Hor. C. 4, 6, 21:

    est qui vinci possit,

    id. S. 1, 9, 55:

    pietas Victa furore,

    id. C. 3, 27, 36:

    victus amore pudor,

    Ov. Am. 3, 10, 29:

    filia victa in lacrimas,

    Tac. A. 1, 57:

    victus animi respexit,

    Verg. G. 4, 491:

    triumphantes de lege victā et abrogatā,

    Liv. 34, 3, 9.— With ut:

    ergo negatum, vincor, ut credam miser,

    am constrained, compelled, Hor. Epod. 17, 27.—
    B.
    In partic.
    1.
    To overmatch in some quality, to surpass, exceed, excel, = superare:

    stellarum globi terrae magnitudinem facile vincebant,

    Cic. Rep. 6, 16, 16:

    opinionem vicit omnium, quae, etc.,

    id. Ac. 2, 1, 1:

    exspectationem omnium,

    id. Verr. 2, 5, 5, § 11:

    eam (noctem) edepol etiam multo haec (nox) vicit longitudine,

    Plaut. Am. 1, 1, 125:

    morum immanitate vastissimas vincit beluas,

    Cic. Rep. 2, 26, 48:

    quamlibet mulierculam Vincere mollitiā,

    Hor. Epod. 11, 24:

    odio qui posset vincere Regem,

    id. S. 1, 7, 6:

    scribere, quod Cassi opuscula vincat,

    id. Ep. 1, 4, 3; cf.:

    qualia (praecepta) vincunt Pythagoran,

    id. S. 2, 4, 2.— Poet. with inf.: vir nulli victus vel ponere castra vel junxisse ratem, etc., excelled by none in pitching a camp, etc., Sil. 5, 552; 6, 141.—
    2.
    To prove triumphantly, show or demonstrate conclusively.
    (α).
    With obj.-clause:

    quid nunc? vincon' argumentis te non esse Sosiam?

    Plaut. Am. 1, 1, 277:

    profecto ita esse, et praedico, vero vincam,

    id. Most. 1, 2, 12:

    vince deinde, bonum virum fuisse Oppianicum,

    Cic. Clu. 44, 124: dicendo vincere non postulo, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 4:

    vincet enim stultos ratio insanire nepotes,

    Hor. S. 2, 3, 225.—
    (β).
    With ut:

    nec vincet ratio hoc, tantundem ut peccet idemque Qui, etc.,

    Hor. S. 1, 3, 115.—
    (γ).
    Absol.:

    si doceo non ab Avito, vinco ab Oppianico,

    Cic. Clu. 23, 64.—
    3.
    With respect to something disputed, to prevail, gain one's point, carry the day. So only in the expressions,
    a.
    Vicimus:

    cui si esse in urbe tuto licebit, vicimus,

    Cic. Att. 14, 20, 3:

    rumpantur iniqui. Vicimus: assiduas non tulit illa preces,

    Prop. 1, 8, 28: vicimus exclamat;

    mecum mea vota feruntur,

    Ov. M. 6, 513:

    vicimus et meus est,

    id. ib. 4, 356.—
    b.
    Vincite, viceris, vincerent, have it your own way, just as you like, carry your point, an expression of reluctant assent:

    vincite, si ita vultis,

    Caes. B. G. 5, 30; Ov. M. 8, 509:

    vincerent ac sibi haberent, dummodo scirent,

    Suet. Caes. 1 fin.:

    viceris,

    Ter. And. 5, 3, 21.—
    4.
    To treat worthily, set forth with dignity ( poet.):

    nec sum animi dubius, verbis ea vincere magnum Quam sit,

    Verg. G. 3, 289; cf.:

    vincere verbis,

    Lucr. 5, 733.

    Lewis & Short latin dictionary > vinco

См. также в других словарях:

  • FLAMMA — I. FLAMMA proprie fornacis est, quod flatu follium excitatur; Salmas. mel. a φλέγμα, Aeol. φλέμμα, hincqueve φλάμμα, dicta. Eius inspectio, Gr. πυρομαντεία, pars Haruspicinae fuit non ignobilis; dicebanturque tum Harnspices δἰ ἐμπύρων μαυτεύεςθαι …   Hofmann J. Lexicon universale

  • VESTA — Saturni filia ex Ope, testibus Diodor. Siculô et Apollodorô, secundum Q Fabium Victorem Iani uxor: quamquam a Poetis non raro pro terra sumitur, sive quod omnibus terrâ vestiatur, sive quod vi sua stet. Ovid. l. 6. Fast. . 299. Stat vi Terra suâ; …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Liste lateinischer Phrasen/E — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P Q R S T U V Inhaltsverzeichnis 1 …   Deutsch Wikipedia

  • AETNA — I. AETNA Caeli et Terrae filia, quam cum compressisset Iuppiter, Palicos Deos peperisse scribunt. Servius in illud Aen. l. 9. v. 585. Pinguis ubi et placabilis ara Palici. II. AETNA mons Siciliae, prius Inesius appellatus, uti tradit… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Brand von Rom — Der größte Stadtbrand, bei dem große Teile Roms verwüstet wurden, ereignete sich vom 19. bis 26. Juli 64 n. Chr. zur Regierungszeit des Kaisers Nero. Nach einer Angabe von Tacitus[1] wurden von den 14 Stadtbezirken Roms drei völlig zerstört, in… …   Deutsch Wikipedia

  • Großer Brand Roms — Der Große Brand Roms war der größte aller Stadtbrände von Rom in antiker Zeit. Er ereignete sich vom 19. bis 26. Juli 64 zur Regierungszeit des Kaisers Nero. Nach einer Angabe von Tacitus[1] wurden von den 14 Stadtbezirken Roms drei völlig… …   Deutsch Wikipedia

  • LUCERNA al. LYCHNUS, LATERNA, LAMPAS, CANDELA, STILBA — etc. Gr. Φῶς, λύχνος, λαμπτὴρ, λαμπὰς, λυχνοῦχος, etc. quae tamen accuratius pensculata, non levediscrimen admittunt. Et quidem Laterna proprievas est, intra quod lux veluti latet, clausas. laminâ corneâ, s. tenui pelle, s. telâ lineâ, s. chartâ …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Eo ipso — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Errare humanum est — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Et tu, Brute — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Et tu, Brute! — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»